CY000FAM022 - ΕΚΒΟΛΕΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΠΕΔΙΑΙΟΥ- ΓΙΑΛΙΑ

Περιγραφή

Οι εκβολές του ποταμού Πεδιαίου- Γιαλιά (π. Αγ. Σέργιος), αποτελούν σύστημα υγροτόπων που τροφοδοτούνται από τους ομώνυμους ποταμούς και βρίσκονται στη παράκτια περιοχή ανατολικά της Έγκωμης Αμμοχώστου. Ο Πεδιαίος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Κύπρου και Ο Γιαλιάς ο δεύτερος μεγαλύτερος. Ο Πεδιαίος αρχικά περνούσε μέσα από το κέντρο της παλιάς πόλης της Λευκωσίας, αλλά το 1567 έγινε εκτροπή του προς τα βόρεια από τους Ενετούς, για αμυντικούς σκοπούς. Επίσης, τη δεκαετία του ’40, λόγω πλημμύρων του ποταμού, έγιναν υποδομές σε γεωργικές περιοχές όπως κατασκευή αποστραγγιστικών καναλιών, φράγματα για έλεγχο των επιφανειακών υδάτων και συλλογή του νερού στον Υδατοφράκτη της Αχερίτου (FAM032). Λόγω των έργων, η εκβολή του ποταμού μετατοπίστηκε (1). Στον ποταμό απορρίπτονται ποσότητες επεξεργασμένου νερού, καθώς και οικιακών λυμάτων (περιοδικά ή/και μόνιμα). Μέρος του νερού του ποταμού Γιαλιά, τροφοδοτεί τον Υδατοφράκτη Κουκλιών (FAM033). Οι εκβολές εμπίπτουν σε ένα μεγαλύτερο υγροτοπικό σύστημα που ευρέως καλείται «Υγρότοποι Αμμοχώστου» και περιλαμβάνει επίσης τις λίμνες Αμμοχώστου και Αγίου Λουκά (FAM025) και ένα Υδατοφράκτη. Στα πλαίσια αυτού του Έργου οι εκβολές των Πεδιαίου και Γιαλιά, χαρτογραφήθηκαν ως ένα σύστημα που περιλαμβάνει τις κοίτες των ποταμών, παράκτιες θίνες καθώς και γειτονικό Υδατοφράκτη, που βρίσκεται στη περιοχή Λίμνη Αμμοχώστου, αλλά δεν κατέστη δυνατό να εντοπίσουμε το όνομα του. Οι λίμνες Αμμοχώστου και Αγίου Λουκά που αποτελούν συστήματα γλυκού νερού χαρτογραφήθηκαν ως ξεχωριστό πολύγωνο (FAM025). Οι εκβολές και η θινική έκταση (υφάλμυρο νερό, αλοφυτική, αμμόφιλη βλάστηση), γειτνιάζει ή/και περιλαμβάνει, την πιο πολυσύχναστη οργανωμένη παραλία της Αμμοχώστου (παραλία Κλαψίδες) στην οποία υπάρχει και η σχετική υποδομή (εστιατόρια, χώροι στάθμευσης, οδικό δίκτυο κτλ). Στις εκβολές καταγράφηκε ερασιτεχνική αλιεία και υπάρχουν αναφορές για παρουσία μικρών θαλάσσιων χελωνών, που προφανώς αποπροσανατολίστηκαν. Μέρος του Υδατοφράκτη (γλυκό νερό) που περιλαμβάνεται στο πολύγωνο, βρίσκεται σε στρατιωτική περιοχή. Στον συγκεκριμένο υδατοφράκτη, καταγράφεται μεγάλος αριθμός παρυδάτιων πουλιών (2). Οι εκβολές εμπίπτουν σε προτεινόμενη περιοχή για ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000, μετά τη λύση του κυπριακού προβλήματος και έχει ήδη δημοσιευτεί διαχειριστικό σχέδιο (2). Αποτελούν μια από τις σημαντικότερες περιοχές για βιοποικιλότητα στο νησί, λόγω της παρουσίας οικοτόπων και ειδών ευρωπαϊκής και εθνικής σημασίας, επίσης λόγω του μεγάλου αριθμού μεταναστευτικών παρυδάτιων πτηνών (40 διαφορετικά είδη) και σημαντικών ειδών ψαριών (2). Παρόλαυτά, υπολογίζεται ότι περίπου 44% της αρχικής έκτασης του συστήματος υγροτόπων, έχει χαθεί την περίοδο μεταξύ 1975-2005, εξαιτίας της ραγδαίας ανάπτυξης των οικιστικών περιοχών. Πέραν της μισής έκτασης των υγροτόπων που χάθηκε, έχει στεγανοποιηθεί και μετατραπεί σε οικιστική. Επίσης αυτό οδήγησε σε κερματισμό των οικοτόπων (3). Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 9/2014. Απογραφείς: Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, T. Emirzate, (1) Cyprus Biological Research Association (2003). Flora of Pedieos River. Nicosia. (2) Seffer J., Fuller W. J., Tuncok I. K., Sefferova Stanova V., Ozden O., Eroglu G. (2011) Management Plan for Famagusta Wetlands SEOA. Nicosia. (3) Mediterranean Wetlands Observatory, 2014. Land cover - Spatial dynamics in Mediterranean coastal wetlands from 1975 to 2005. Thematic collection, issue #2. Tour du Valat, France. Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].

Δεδομένα υγρότοπου

Βασικές πληροφορίες
Τοποθεσία υγρότοπου: Παράκτιος
Τύπος υγρότοπου: Φυσικός
Έκταση υγρότοπου: 459.89191 Ha
Υδρολογική αλληλεπίδραση: Ναι 
Αλατότητα νερού: Υφάλμυρο
Είσοδος γλυκού νερού: Χείμαρρος / Ρύακας
Επιφανειακή έξοδος νερού Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι
Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): 76 - 95
Γεωγραφική πληροφορία
Επαρχία: ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ
Δήμος/Κοινότητα: ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ
Γεωγραφικό μήκος: 33.907910 Ανατολικά
Γεωγραφικό πλάτος: 35.159520 Βοράς
Κατάσταση υγρότοπου
Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): 2- Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο κυριαρχεί στο χώρο (>50%)
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
Τύπος Κάλυψη (%)
E -- Αμμώδεις, χαλικώδεις και κροκαλώδεις παραλίες. Περιλαμβάνονται συστήματα αμμοθινών, λωρίδες άμμου και αμμώδεις νησίδες < 5
H -- Διαπαλιρροϊκά έλη. Συμπεριλαμβάνονται αλμυρόβαλτοι, αλίπεδα, φυσικές αλυκές, παλιρροϊκά έλη υφάλμυρου και γλυκού νερού 26 - 50
F -- Εκβολικά ύδατα. Τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα 26 - 50
2 -- Λιμνούλες αγροκτημάτων για άρδευση φυτών και εξασφάλιση νερού σε ζώα καθώς και μικρές δεξαμενές (< 80 στρέμματα) < 5
Καθεστώτα προστασίας
Κατηγορία καθεστώτος προστασίας Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας Ονομασία περιοχής Κωδικός Περιοχή κάλυψης (%) Νομοθεσία
Δασική Προστασία Κρατικό Δάσος 3
Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά
Κωδικός ΣΠΠ Ονομασία περιοχής Κάλυψη (%) Αναφορές
12012 Λίμνες Αμμοχώστου 34
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας Οικοσυστημικές Υπηρεσία Κλίμακα Οφέλους (%) Σημαντικότητα
Ρυθμιστικές υπηρεσίες Ρύθμιση διάβρωσης
Υποστηρικτικές υπηρεσίες Κύκλος θρεπτικών
Υποστηρικτικές υπηρεσίες Παροχή ενδιαιτημάτων
Ρυθμιστικές υπηρεσίες Καθαρισμός υδάτων
Ρυθμιστικές υπηρεσίες Ρύθμιση υδάτων
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
Δραστηριότητα Ένταση
010 = Διατήρηση οικότοπων Μεγάλη
090 = Άλλες δραστηριότητες διατήρησης Μεγάλη
140 = Βόσκηση Μικρή
162 = δεντροφύτευση Μικρή
401 = συνεχής δόμηση Μεσαία
421 = απόρριψη οικιακών απορριμμάτων Μεγάλη
424 = απόρριψη άλλου τύπου αποβλήτων Μεσαία
530 = Βελτιωμένη πρόσβαση στην περιοχή Μικρή
690 = Άλλες δραστηριότητες αναψυχής και τουρισμού Μικρή
701 = ρύπανση νερού Μεσαία
710 = Ηχορύπανση Μεγάλη
720 = Ποδοπάτηση Μικρή
730 = Στρατιωτική χρήση Μεγάλη
800 = Επιχωματώσεις, διαμορφώσεις, αποστραγγίσεις Μεγάλη
830 = Δημιουργία καναλιών Μεσαία
952 = ευτροφισμός Μεσαία
954 = εισβολή ξενικών ειδών Μικρή
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
Δραστηριότητα Ένταση
105 = εκτατικές καλλιέργειες Μεγάλη
120 = Χρήση λιπασμάτων Μικρή
300 = Εξαγωγή αδρανών υλικών (άμμου, χαλικιών, κ.ά.) Μικρή
401 = συνεχής δόμηση Μεγάλη
502 = οδικό δίκτυο Μεγάλη
507 = γέφυρες, οδογέφυρες Μεσαία
530 = Βελτιωμένη πρόσβαση στην περιοχή Μεγάλη
590 = Άλλες μορφές δικτύων μεταφορών και επικοινωνιών Μεγάλη
600 = Εγκαταστάσεις αθλητισμού / αναψυχής Μεσαία
609 = άλλες μορφές εγκαταστάσεων άθλησης / αναψυχής Μεγάλη
620 = Υπαίθριες δραστηριότητες αθλητισμού και αναψυχής Μεγάλη
730 = Στρατιωτική χρήση Μεσαία
800 = Επιχωματώσεις, διαμορφώσεις, αποστραγγίσεις Μικρή
Επιπτώσεις
Επίπτωση Ένταση
AN- = Αύξηση θορύβου Μεγάλη
AS- = Μείωση αισθητικής τοπίου Μεγάλη
HC- = Απώλεια διαδρόμων επικοινωνίας για την πανίδα Μικρή
HL- = Απώλεια ενδιαιτημάτων Μικρή
PSO = Ρύπανση από αστικά απόβλητα άγνωστης έκτασης/διάρκειας Μεσαία
SP- = Συμπίεση εδαφών Μεγάλη
VCD = Απώλεια της χλωριδικής ποικιλότητας Μεσαία
VCX = Εισαγωγή ξενικών ειδών Μικρή
Τύποι οικότοπων
Τύπος Κάλυψη (%)
1430 Αλο-νιτρόφιλες λόχμες (Pegano-Salsoletea)
1420 Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi)
1210 Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και άμπωτης
1310 Πρωτογενής βλάστηση με Salicornia και άλλα μονοετή είδη των λασπωδών και αμμωδών ζωνών
1410 Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi)
2110 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες
1150 * Παράκτιες λιμνοθάλασσες
Τύποι βλάστησης
Τύπος Κάλυψη (%)
Αλοφυτική
Θαμνώδης / Δενδρώδης
Υγρολιβαδική
Ποώδης
Άλλο
Αμμόφιλη
Χλωρίδα
Είδος Παρουσία Αναφορές
Aizoon hispanicum
Asparagus horridus =Asparagus stipularis
Atriplex halimus
Cakile maritima
Capparis spinosa
Liciun ferocissimum
Limbarda crithmoides ≡ Inula crithmoides
Limonium sp.
Mesembryanthemum nodiflorum
Salicornia europea
Salicornia sp.
Salsola kali
Suaeda vera
Tamarix sp.
Tetraena alba ≡ Zygophyllum album
Trachomitum venetum
Πανίδα

Ερπετά

Παρουσία στον υγρότοπο


Αναφορές
Caretta caretta (Linnaeus, 1758)
Seffer et al (2011)

Ψάρια

Παρουσία στον υγρότοπο


Αναφορές
Anguilla anguilla (Linnaeus, 1758)
Aphanius fasciatus (Valenciennes, 1821)
Liza ramada (Risso, 1827)
Mugil cephalus Linnaeus, 1758

Πτηνά

Αριθμός ατόμων

Φώλιασμα

Αναφορές
Anas acuta (L.,1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Anas clypeata (L.,1758) 10-100 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Anas crecca (L., 1758) Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Anas penelope (L., 1758) 10-100 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Anas platyrhynchos (L., 1758) 10-100 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Anser albifrons (Scopoli, 1769) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Cygnus olor (Gmelin, 1789) 1-10 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Tadorna tadorna (L., 1758) 10-100 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Apus apus (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Actitis hypoleucos (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Burhinus oedicnemus (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Calidris alpina (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Calidris temminckii (Leisler, 1812) 1-10 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Charadrius alexandrinus (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Charadrius dubius (Scopoli, 1786) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Charadrius hiaticula (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Chlidonias leucopterus (Temminck, 1815) 1-10 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Himantopus himantopus (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Larus genei 1-10 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Larus minutus 10-100 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Larus ridibundus 100-1000 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Numenius arquata (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Tringa glareola (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Tringa nebularia (Gunnerus, 1767) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Tringa totanus (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Vanellus spinosus (Linnaeus, 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Ardea alba (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Ardea cinerea (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Bubulcus ibis (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Egretta garzetta (L., 1766) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Nycticorax nycticorax (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Platalea leucorodia (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Plegadis falcinellus (L., 1766) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Alcedo atthis (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Falco tinnunculus (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Falco tinnunculus (L., 1758) Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Fulica atra (L., 1758) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Gallinula chloropus (L., 1758) Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Hirundo daurica Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Passer hispaniolensis (Temminck, 1820) Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Σεργίδης, Τ. Em...
Phalacrocorax carbo (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Phoenicopterus roseus Δεν φωλιάζει Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Podiceps cristatus (L., 1758) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...
Tachybaptus ruficollis (Pallas, 1764) 1-10 Charalambidou I., Gucel S., Kassinis ...

Charalambidou I., Gucel S., Kassinis N., Turkseven N., Fuller W., Kuyucu A., Yorganci H. (2008). Waterbirds in Cyprus 2007/08. UES- CCEIA/TCBA/CGF. Nicosia, Cyprus.

Cyprus Biological Research Association (2003). Flora of Pedieos River. Nicosia.

Mediterranean Wetlands Observatory, 2014. Land cover - Spatial dynamics in Mediterranean coastal wetlands from 1975 to 2005. Thematic collection, issue #2. Tour du Valat, France.

Seffer J., Fuller W. J., Tuncok I. K., Sefferova Stanova V., Ozden O., Eroglu G. (2011) Management Plan for Famagusta Wetlands SEOA. Nicosia.

S. Zogaris, Y. Chatzinikolaou, N. Koutsikos, E. Oikonomou, S. Giakoumi, A.N. Economou, L. Vardakas, P. Segurado & M.T. Ferreira, 2012. Assessment of fish assemblages in Cyprus Rivers for the implementation of Directive 2000/60/EC. Specialized Consultancy Services for the Assessment of Fish Assemblages in Cyprus Rivers – Implementation of the Directive 2000/60/EC. Final Report of Second Phase of the Project. Hellenic Center for Marine Research - Institute of Marine Biological Resources and Inland Waters / Instituto Superior de Agronomia, Universidade Técnica de Lisboa, Pp. 205.

Φωτογραφίες