Υγρότοποι της Κύπρου

Ο όρος Ποτάμιο Εμπλουτιστικό Φράγμα Ανάσχεσης (ΠΕΦΑ) περιγράφει μικρά φράγματα (δήμματα) που κατασκευάστηκαν σε ποτάμια για περιοδική κατακράτηση των ρεόντων υδάτων, για σκοπούς εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων και/ή μείωση πλημμυρικών φαινομένων. Συχνά κατασκευάζονται με τη χρήση συρματοκιβωτίων με πέτρες (gabion) κάθετα στη ροή του ποταμού. Το ΠΕΦΑ Ποταμού Λιοπετρίου FAM054 ή Φράγμα του Κούκκουλλα -όπως είναι γνωστό στην περιοχή-, βρίσκεται στη κοίτη του ποταμού «Ποταμός». Κατασκευάστηκε το 1964 για σκοπούς εμπλουτισμού, από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ), με συνολικό κόστος £33000. Θεωρείτο ένα από τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά έργα στη περιοχής Αμμοχώστου, την εποχή που έγινε (1). Βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Λιοπετρίου, σε απόσταση 2,63 km νοτιοδυτικά του κέντρου της κοινότητας. Είναι χωμάτινο, με χωρητικότητα 340000 m3 και εμβαδόν 10967 m2 με βάση την οριοθέτηση του υγρότοπου. Το φράγμα τροφοδοτείται από τον ποταμό, που αποστραγγίζει λεκάνη απορροής 37 km2 και το νερό εξέρχεται από υπερχειλιστή. Όταν η στάθμη είναι κατώτερη του επιπέδου του υπερχειλιστή το νερό κατακρατείται για εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα. Η παρουσία του νερού είναι εποχική. Με βάση την κατηγοριοποίηση του ΤΑΥ ανήκει στα «μεγάλα φράγματα» και στον κατάλογο της Διεθνούς Επιτροπής Μεγάλων Φραγμάτων (2). Περισσότερες σχετικές πληροφορίες βρίσκονται στην «Αρχειοθήκη» του Υγροτοπίου και στην ιστοσελίδα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Πριν την κατασκευή του φράγματος ο Ποταμός έρεε και εξέβαλε στο γνωστό σημείο αναφοράς «Ποταμός του Λιοπετρίου» όπου λειτουργεί αλιευτικό καταφύγιο (FAM030). Υπάρχουν αναφορές ότι η κατασκευή του ΠΕΦΑ επηρέασε την περιοχή του «Ποταμού του Λιοπετρίου» (3). Μέρος του ΠΕΦΑ βρίσκεται εντός Κοινοτικού Δάσους που είναι τμήμα Κρατικού Δάσους (4) και σε Προσωρινά Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγιού (5). Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 25/06/2015 Απογραφείς: Α. Παπαθεοδούλου (1) Water Development Department (1966). Dams in Cyprus 1964-1965. (2) Χριστοφίδης Ν., Κύρου Κ., Πιστή Ε., Ιωάννου Α., Αυγουστή Μ., Χατζηγιάννη Ν. (2009). Φράγματα της Κύπρου. Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Υπουργείο Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. (3) Κακολής Π. (2003). Το Λιοπέτρι. Γενεαλογικό Δέντρο 1825-2002. Μια ιστορική έρευνα. (4) Δεδομένα Τμήματος Δασών (Πρόσβαση 06/2015). (5) Δεδομένα Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας (Πρόσβαση 06/2015). Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].