Υγρότοποι της Κύπρου

Ο όρος Ποτάμιο Εμπλουτιστικό Φράγμα Ανάσχεσης (ΠΕΦΑ) περιγράφει μικρά φράγματα (δήμματα) που κατασκευάστηκαν σε ποτάμια για περιοδική κατακράτηση των ρεόντων υδάτων, για σκοπούς εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων και/ή μείωση πλημμυρικών φαινομένων. Συχνά κατασκευάζονται με τη χρήση συρματοκιβωτίων με πέτρες (gabion) κάθετα στη ροή του ποταμού. Το ΠΕΦΑ Ακρούντας LIM081 ή Υδατοφράκτης Ακρούντας, βρίσκεται στη κοίτη του ποταμού της Ακρούντας ή αργάκι του Μοναστηριού όπως είναι γνωστό στην περιοχή εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Ακρούντας, σε απόσταση 0.89km βορειοδυτικά του κέντρου της κοινότητας. Βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα ανάντη του Υδατοφράκτη Γερμασόγειας (LIM025). Σχετίζεται επίσης υδρολογικά με την Αρδευτική Δεξαμενή Αρακαπά No1 (LIM016). Κατασκευάστηκε το 1947 με σκοπό τη μόνιμη άρδευση χωραφιών της κοινότητας με κεντρικά αυλάκια μεταφοράς του νερού. Το έργο εκτελέστηκε από το Αρδευτικό Τμήμα Ακρούντας (ιδρύθηκε το 1945) με συνεισφορά της κυβέρνησης της αποικίας. Για την εκτέλεση του έργου το Αρδευτικό Τμήμα Ακρούντας δανείστηκε £1500 με περίοδο αποπληρωμής 15 χρόνια, επιτόκιο 3% και ετήσια δόση 61 λίρες, 16 σελίνια και 6 γρόσια. Για την εξόφληση του δανείου επιβάλλετο φορολογία στους επωφελούμενους ιδιοκτήτες ανάλογα με την έκταση γης που κατείχαν (1). Έχει έκταση 1399,2628 m2 και χωρητικότητα 23000 m3. Tο νερό χρησιμοποιείται για άρδευση περιοχών έκτασης 53 εκταρίων (2). Τροφοδοτείται από τη ροή του ποταμού, ο οποίος αποστραγγίζει λεκάνη έκτασης 25,5 km2 (3). Η παρουσία του νερού στο ΠΕΦΑ είναι μόνιμη. Η βλάστηση του υγροτόπου περιλαμβάνει θαμνώδη και δενδρώδη είδη όπως Nerium oleander, Pinus brutia, Rubus sanctus, Tamarix sp., καλαμιώνες με Arundo donax, Phragmites australis, ποώδη με το Polypogon maritimus, και το ξενικό Acacia sp. Όσο αφορά την πανίδα, στον υγρότοπο απαντάται ο κάβουρας Potamon potamios, διάφορα είδη λιβελούλας, τα ψάρια Gambusia affinis, ένα είδος βατράχου ο Pelophylax bedriagae, και τρία είδη πουλιών Columba palumbus, Falco tinnunculus, Alectoris chukar. Επίσης έχουν γίνει αναφορές για περιοδική παρουσία καραπαττάδων (Fulica atra) σαρσέλων (Anas querquedula ), πρασινοκέφαλων παπιών (Anas platyrhynchos ), αλκυονών (Alcedo atthis). Έγινε επίσης αναφορά για καταμέτρηση τουλάχιστον 85 νυκτοκοράκων (Nycticorax nycticorax ) τον Ιούνιο του 2014. Αναφέρεται επίσης η παρουσία χελιών (Anguilla anguilla) στο παρελθόν (1). Σχετικές πληροφορίες είναι αναρτημένες στην «Αρχειοθήκη» του Υγροτοπίου και στην ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Ομίλου Ακρούντας. Το ΠΕΦΑ εμπίπτει σε Προσωρινά Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγίου (4). Επίσης βρίσκεται εντός της Κοντινής Ζώνης Προστασίας Φραγμάτων Πόσιμου Νερού, του Υδατοφράκτη Γερμασόγειας (LΙΜ025) (5). Η βιολογική αξία του υγροτόπου χαρακτηρίζεται ως μικρή. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ΠΕΦΑ είναι η απόφραξη με ίζημα 20 χρόνια μετά την κατασκευή του. Έκτοτε η δυναμικότητα του για κατακράτηση ποσοτήτων νερού έχει περιοριστεί σημαντικά. Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 04/06/2015 Απογραφείς: Α. Παπαθεοδούλου (1) Λουρουτζιάτης Π. (2015). Παρουσίαση «Οι υγροβιότοποι της Ακρούντας». Πολιτιστικός Όμιλος Ακρούντας 15 Μαϊου 2015. (2) Χριστοφίδης Ν., Κύρου Κ., Πιστή Ε., Ιωάννου Α., Αυγουστή Μ., Χατζηγιάννη Ν. (2009). Φράγματα της Κύπρου. Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Υπουργείο Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (3) Evangelidou S. (2011). Dams of Cyprus and their environment. Energy, Environment and Water Research Center (EEWRC). The Cyprus Institute. (4) Δεδομένα Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας (Πρόσβαση 06/2015). (5) Δεδομένα Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (Πρόσβαση 07/2015) Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].