Υγρότοποι της Κύπρου

Ο υδατοφράκτης Κοτσιάτη NIC017 βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Μαθιάτη, σε απόσταση 3.59km βόρεια από το κέντρο της. Κατασκευάστηκε στη κοίτη του ποταμού Γιαλιά το 1949. Πρόκειται για χαμηλό πέτρινο φράγμα ύψους 6 m, του οποίου ο μικρός ταμιευτήρας έχει επιχωματωθεί από φερτά υλικά με το πέρας των χρόνων (1). Το φράγμα τροφοδοτείται από τη λεκάνη απορροής και η παρουσία του νερού είναι μόνιμη. Πρόσφατα είχε προταθει η δημιουργία νέου μεγαλύτερου υδατοφράκτη του Φράγματος Ιδαλίου, με βάση τα σχέδια του οποίου, ο Υδατοφράκτης θα καλυπτόταν εξ’ ολοκλήρου από την πλημμυρική λίμνη του καινούριου φράγματος (1). Το έργο δεν εγκρίθηκε από την Περιβαλλοντική Αρχή. Η βιολογική του αξία είναι μεγάλη. Το σύνολο του βιολογικού περιβάλλοντος της περιοχής έχει αυξημένη οικολογική αξία αναφορικά με τη βιοποικιλότητα, λόγω της συγκέντρωσης επιφανειακών λιμναζόντων γλυκών υδάτων. Η βλάστηση που απαντάται στον υγρότοπο περιλαμβάνει δεντρώδη/ θαμνώδη είδη όπως Nerium oleander, Rubus sanctus, Salix alba, Tamarix sp., καλαμιώνες με Arundo donax, Phragmites australis και Typha sp.,και υγρολιβαδική με Juncus sp. Στη πανίδα καταγράφηκε ένα είδος αμφιβίου ο Pelophylax bedriagae, και ένα είδος ψαριού το Carassius auratus. Στα πλαίσια του Προγράμματος Μέτρων που εκπονήθηκε κατά τη Πρώτη Διαχειριστική Περίοδο για Υδάτινα Σώματα που εμπίπτουν στις πρόνοιες της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ περί Υδάτων, για την διατήρηση των πληθυσμών των αμφιβίων στην περιοχή Υδατοφράκτη Κοτσιάτη κρίνεται απαραίτητη η προστασία των υδάτων του ποταμού από πιθανή μελλοντική ρύπανση (συνεχώς) και η διατήρηση της υπάρχουσας παρόχθιας βλάστησης (συνεχώς) (2). Βιβλιογραφικές αναφορές σημειώνουν την παρουσία της νεροχελώνας Mauremys rivulata, στον υδατοφράκτη. Βάσει μελέτης που υλοποίησε το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών στην περιοχή ενδέχεται να απαντούν τουλάχιστον 37 άτομα του είδους (1). Το είδος περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα ΙΙ και ΙV της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προστασία Οικοτόπων και Ειδών 92/43/ΕΟΚ, στο Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης. Επίσης προστατεύεται από τον εθνικό νόμο Ν.153(Ι)/2003. Η κατάσταση διατήρησης της νεροχελώνας στην Κύπρο έχει χαρακτηριστεί ως μη-ικανοποιητική-κακή (U2) (3). Ο Υδατοφράκτης αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βιότοπο για τη διατήρηση του είδους. Στη λεκάνη απορροής υπάρχουν πολλές εκτατικές καλλιέργειες και κυνήγι. Ο υγρότοπος εμπίπτει στον Τόπο Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου Natura 2000 «Άλυκος Ποταμός – Άγιος Σωζόμενος» με κωδικό CY2000002 (δορυφορικό πολύγωνο που εντάχθηκε στο δίκτυο για την προστασία της νεροχελώνας). Την ημέρα της επιτόπιας επίσκεψης ο Υδατοφράκτης υπερχείλιζε. Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 18/03/2015 Απογραφείς: Α. Παπαθεοδούλου, Κ. Αριστείδου, Λ. Σεργίδης (1) Ατλαντίς Συμβουλευτική Κύπρου ΛΤΔ (2013). Δέουσα Εκτίμηση των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΔΕ) από την κατασκευή και λειτουργία του φράγματος Ιδαλίου στον ποταμό Γιαλιά ΤΚΣ «Αλυκός Ποταμός ‐ Άγιος Σωζόμενος» (CY 2000002). (2) Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (2011). Εφαρμογή των Άρθρων 11, 13 και 15 της Οδηγίας Πλαίσιο Περί Υδάτων (2000/60/ΕΚ) στην Κύπρο. Παράρτημα ΙΙ- Αναλυτικό Πρόγραμμα Μέτρων. (3) EIONET- EEA http://bd.eionet.europa.eu/article17/speciesreport/?group=QW1waGliaWFucyAmIFJlcHRpbGVz&country=CY®ion= (Πρόσβαση 08/15) Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].