Υγρότοποι της Κύπρου

Ο όρος Ποτάμιο Εμπλουτιστικό Φράγμα Ανάσχεσης (ΠΕΦΑ) περιγράφει μικρά φράγματα (δήμματα) που κατασκευάστηκαν σε ποτάμια για περιοδική κατακράτηση των ρεόντων υδάτων, για σκοπούς εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων και/ή μείωση πλημμυρικών φαινομένων. Συχνά κατασκευάζονται με τη χρήση συρματοκιβωτίων με πέτρες (gabion) κάθετα στη ροή του ποταμού. Το ΠΕΦΑ του ποταμού Γιαλιά στο Κοτσίατη NIC132 βρίσκεται στη κοίτη του ομώνυμου ποταμού. Κατά μήκος του ίδιου ποταμού υπάρχουν ακόμα 16 ΠΕΦΑ και ένας υδατοφράκτης (Κοτσίατη NIC017). Στη θέση του ΠΕΦΑ, υπήρχε παλιό ρυθμιστικό φράγμα το οποίο κατέρρευσε και κατασκευάστηκε νέο «ποταμόφραγμα» στα πλαίσια του Έργου Life Plus “Βελτιώνοντας την κατάσταση διατήρησης των ειδών πανίδας στην Κύπρο: Από την αποκατάσταση των μικροενδιαιτημάτων των ειδών έως τη συνεκτικότητα του οικολογικού τοπίου- ICOSTACY” (1). Το ΠΕΦΑ τροφοδοτείται από τη ροή του ποταμού και η παρουσία του νερού είναι εποχική. Βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Αγ.Βαρβάρας, σε απόσταση 1.98km βόρεια του κέντρου της κοινότητας Κοτσιάτη που είναι ο πλησιέστερος οικισμός. Η βλάστηση του υγροτόπου περιλαμβάνει τα θαμνώδη και δενδρώδη είδη Nerium oleander, Vitex agnus-castus, Crataegus azarolus, Rubus sanctus ,Tamarix sp., υγρολιβαδική με Juncus sp. και καλαμιώνες από Arundo donax. Στη πανίδα του υγροτόπου απαντώνται τα τρία είδη αμφιβίων Hyla savignyi, Pelophylax bedriagae και Βufotes viridis ,δυο είδη ψαριών Carassius auratus, Gambusia affinis και πέντε είδη πτηνών το Tringa nebularia , Ardea purpurea, Fulica atra, Cettia cetti και Parus major. Βιβλιογραφικές αναφορές σημειώνουν την παρουσία της νεροχελώνας Mauremys rivulata, στο ΠΕΦΑ, για την οποία εκπονήθηκαν δράσεις διατήρησης των ενδιατημάτων της. Πλευρικά του υγρότοπου υπάρχει ενημερωτική πινακίδα για τις δράσεις διατήρησης των σημαντικών ερπετών που απαντώνται στο ΠΕΦΑ. Περισσότερες πληροφορίες για το Έργο είναι αναρτημένες στην «Αρχειοθήκη» του Υγροτοπίου και στη σελίδα του Έργου (2). Η νεροχελώνα περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα ΙΙ και ΙV της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προστασία Οικοτόπων και Ειδών 92/43/ΕΟΚ, στο Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης. Επίσης προστατεύεται από τον εθνικό νόμο Ν.153(Ι)/2003. Η κατάσταση διατήρησης της νεροχελώνα στην Κύπρο έχει χαρακτηριστεί ως μη-ικανοποιητική-κακή (U2) (3). Το ΠΕΦΑ εμπίπτει στον Τόπο Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου Natura 2000 «Άλυκος Ποταμός – Άγιος Σωζόμενος» με κωδικό CY2000002 (δορυφορικό πολύγωνο που εντάχθηκε στο δίκτυο για την προστασία της νεροχελώνας). Πολύ κοντά στις όχθες του ΠΕΦΑ υπάρχει παλιός κατεστραμμένος νερόμυλος. Την ημέρα της επιτόπιας επίσκεψης το ΠΕΦΑ υπερχείλιζε. Η βιολογική αξία του υγροτόπου χαρακτηρίζεται ως μεγάλη. Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 18/03/2015 Απογραφείς: Α. Παπαθεοδούλου, Κ. Αριστείδου, Λ. Σεργίδης (1) Οίκος (2011). Τεχνική έκθεση για την κατασκευή τεσσάρων (4) υδατοσυλλογών (ponds) και ενός (1) ποταμοφράκτη (weir) για την διατήρηση των ενδιαιτημάτων επιλεγμένων ερπετών στη Κύπρο (∆ράση Α2 Έργου LIFE09NAT/CY/000247). (2) ICOSTACY- http://www.moa.gov.cy/moa/icostacy/icostacy.nsf/index_gr/index_en (Πρόσβαση 08/15). (3) EIONET- EEA http://bd.eionet.europa.eu/article17/speciesreport/?group=QW1waGliaWFucyAmIFJlcHRpbGVz&country=CY®ion= (Πρόσβαση 08/15) Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].