Υγρότοποι της Κύπρου

Ο όρος Ποτάμιο Εμπλουτιστικό Φράγμα Ανάσχεσης (ΠΕΦΑ) περιγράφει μικρά φράγματα (δήμματα) που κατασκευάστηκαν σε ποτάμια για περιοδική κατακράτηση των ρεόντων υδάτων, για σκοπούς εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων και/ή μείωση πλημμυρικών φαινομένων. Συχνά κατασκευάζονται με τη χρήση συρματοκιβωτίων με πέτρες (gabion) κάθετα στη ροή του ποταμού. Το ΠΕΦΑ στη Κάτω Δευτερά NIC177 βρίσκεται στη κοίτη του ποταμού Πεδιαίου. Είναι ένα από τα συνολικά εννέα ΠΕΦΑ στην κοίτη του Πεδιαίου – στον κλάδο του ποταμού μέχρι τη Δευτερά. Τροφοδοτείται από τη ροή του ποταμού, ενώ δέχεται όμβρια από αγωγό. Η παρουσία του νερού είναι εποχική. Tο νερό συγκρατείται στον υγρότοπο λόγω τσιμεντένιου υπερχειλιστή, κατασκευασμένου κάθετα στη ροή του ποταμού. Η οριοθέτηση του υγρότοπου περιλαμβάνει και μικρή υδατοσυλλογή κατάντη του υπερχειλιστή, αφού κατακρατά νερό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τον κύριο όγκο του ΠΕΦΑ. Επίσης πλευρικά υπάρχει θυροφράκτης, πιθανό για απόληψη νερού για αρδευτικούς σκοπούς. Βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Κάτω Δευτεράς, σε απόσταση 0.71km βόρεια από το κέντρο της κοινότητας. Το ΠΕΦΑ γειτνιάζει με σπίτια και εκτατικές καλλιέργειες. Η βλάστηση του υγροτόπου περιλαμβάνει είδη όπως Nerium oleander, Tamarix sp. ,υγρολιβαδική βλάστηση με Juncus sp., υπερυδατική με Juncus sp., Scirpoides holoschoenus, Cyperus nodulus και Bolboschoenus maritimus. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η καταγραφή του φύκους Chara sp. που σχηματίζει τον τύπο οικοτόπου 3140- Σκληρά ολιγο-μεσοτροφικά ύδατα με βενθική βλάστηση χαροειδών Characees και κυριαρχούσε της βλάστησης του υγρότοπου . Στη πανίδα του υγροτόπου καταγράφηκαν δύο είδη αμφιβίων ο Pelophylax bedriagae και ο δεντροβάτραχοςHyla savignyi, ένα είδος πεταλούδας η P. machaon και ένα είδος ψαριού το Gambusia affinis. Στο ΠΕΦΑ εντοπίστηκαν ενδείξεις ότι γίνεται καταπολέμηση προνυμφών κουνουπιών από την Υγειονομική Υπηρεσία. Την ημέρα της επιτόπιας επίσκεψης, το κύριο μέρος της υδατοσυλλογής δεν είχε νερό, αλλά η υδατοσυλλογή κατάντη του υπερχειλιστή διατηρούσε ποσότητες νερού και εκπροσώπους υγροτοπικών ειδών. Ο υγρότοπος εμπίπτει σε Προσωρινά Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγιού (1) και σε περιοχή που έχει χαρακτηριστεί από το Τμήμα Αρχαιοτήτων ως «Αρχαίο Μνήμειο ΄Β Πίνακα», καθώς γειτνιάζει με την Εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας (2). Η βιολογική αξία του υγροτόπου χαρακτηρίζεται ως μεσαία λόγω της σημαντικής υγροτοπικής ποικιλότητας που υποστηρίζει ο υγρότοπος. Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 10/06/2015 Απογραφείς: Α. Παπαθεοδούλου (1) Δεδομένα Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας (Πρόσβαση 06/2015). (2) Δεδομένα Τμήματος Αρχαιοτήτων (Πρόσβαση 06/2015) Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].