Υγρότοποι της Κύπρου

Ο υδατοφράκτης Κανναβιούς PAF003 βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Ασπρογιάς, σε απόσταση 2.46km ανατολικά από το κέντρο της. Πρόκειται για ταμιευτήρα χαμηλού-μεσαίου υψομέτρου, εντός κοίτης ανοιχτής κοιλάδας. Κατασκευάστηκε το 2004, στη κοίτη του ποταμού Έζουσα. Έχει χωρητικότητα 18,000,000 m3 και αποστραγγίζει λεκάνη απορροής 56 km2 (1). Το νερό χρησιμοποιείται για σκοπούς ύδρευσης και άρδευσης (1). Είναι το τέταρτο μεγαλύτερο φράγμα της Κύπρου και το πρώτο λοθόρριπτο φράγμα με ανάντη πλάκα (concrete face rockfill dam). Με βάση την κατηγοριοποίηση του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) ανήκει στα «μεγάλα φράγματα» και στον κατάλογο της Διεθνούς Επιτροπής Μεγάλων Φραγμάτων (1). Περισσότερες σχετικές πληροφορίες -για τα κριτήρια κατηγοριοποίησης- βρίσκονται στην «Αρχειοθήκη» του Υγροτοπίου και στην ιστοσελίδα του ΤΑΥ. Αποτελεί μέρος του 'Εργου Ύδρευσης και Άρδευσης Πάφου που έχει σκοπό την παροχή νερού για άρδευση σε επιλεγείσες εκτάσεις στην κοιλάδα της ΄Εζουσας και για ύδρευση μέσω του διυλιστηρίου Ασπρόκρεμμου στη πόλη της Πάφου και άλλες κοινότητες (2). Σύμφωνα με μελέτη, λόγω της λειτουργίας του Υδατοφράκτη Κανναβιούς, το υδατικό ισοζύγιο του υπόγειου υδρφοφορέα της Έζουσας είναι πλέον έντονα αρνητικό (3). Ο υδροφορέας τροφοδοτείται με ανακυκλωμένο νερό της Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων της Πάφου (4), αλλά εξακολουθεί να υπάρχει απαίτηση ροής εμπλουτισμού και προσδιορισμού της ελάχιστης οικολογικής παροχής, κατάντη του Υδατοφράκτη για σκοπούς εμπλουτισμού και διατήρησης των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας (3). Υπάρχει απαίτηση εκροής 800.000 m3 ετησίως προκειμένου να εμπλουτίζεται επαρκώς, με νερό επιπλέον του ανακυκλωμένου Πάφου, ο υδροφορέας Έζουσας ώστε να μην απαιτηθούν περικοπές στις αντλήσεις (3). Η βιολογική του αξία είναι μεσαία. Είναι νέος υδατοφράκτης που δεν έχει ακόμη δημιουργήσει σημαντικά υγροτοπικά ενδιαιτήματα, δυνητικά όμως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η περιοχή να έχει σημαντικό ενδιαφέρον επειδή το ανοιχτό ήπιο ανάγλυφο των όχθεων μπορεί να αναπτύξει υγροτοπικό χαρακτήρα. Η βλάστηση που απαντάται στον υγρότοπο περιλαμβάνει δεντρώδη/ θαμνώδη είδη όπως Tamarix sp. και καλαμιώνες με Typha sp. Στη πανίδα καταγράφηκαν τα ψάρια Cyprinus carpio, Gambusia affinis, η σαύρα Acanthodactylus schreiberi schreiberi, τα πτηνά Anas crecca, Anas platyrhynchos , Ardea cinerea , Fulica atra, Gallinula chloropus , Phalacrocorax carbo , Tachybaptus ruficollis, και το θηλαστικό Orvis gmelini ophion. Εντός του υγροτόπου παρατηρήθηκε ερασιτεχνική αλιεία. Στη λεκάνη απορροής καταγράφηκαν δενδρώδεις καλλιέργειες, περιπατητικά μονοπάτια, και μικρότερο φράγμα κατάντη (PAF004). Ο Υδατοφράκτης βρίσκεται εντός της Κοντινής Ζώνης Προστασίας Φραγμάτων Πόσιμου Νερού (5). Μέρος του εμπίπτει στην Ζώνη Ειδικής Προστασίας του δικτύου Natura 2000 «Δάσος Πάφου» (6) και στην αντίστοιχη Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (7). Επίσης μέρος του βρίσκεται σε Προσωρινά Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγιού και μέρος του σε Μόνιμα Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγιού (8). Ένα μέρος του Υδατοφράκτη εμπίπτει σε Κρατικό Δάσος (9). Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 16/05/2014 Απογραφείς: Κ. Μιχαήλ, Μ. Βίκτωρα (1) Χριστοφίδης Ν., Κύρου Κ., Πιστή Ε., Ιωάννου Α., Αυγουστή Μ., Χατζηγιάννη Ν. (2009). Φράγματα της Κύπρου. Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Υπουργείο Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. (2) Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (χωρίς ημερομηνία): Πρωτόκολλο Πληροφοριών για Παροχή Εξειδικευµένων Υπηρεσιών για το Σχεδιασµό Πρωτοκόλλου Πληροφοριών που θα χρησιµοποιείται για την Οικονοµική Ανάλυση της Χρήσης Ύδατος και την Εφαρµογή Πολιτικών Τιµολόγησης Ύδατος σύµφωνα µε την Οδηγία Πλαίσιο Περί Υδάτων 2000/60/EK στην Κύπρο - Σύµβαση Αρ. 8/2006. (3) Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (2011). Εφαρμογή των Άρθρων 11, 13 και 15 της Οδηγίας Πλαίσιο Περί Υδάτων (2000/60/ΕΚ) στην Κύπρο. Παράρτημα ΙΙ- Αναλυτικό Πρόγραμμα Μέτρων. (4) I. Papaiacovou, Papatheodoulou A. Integration of wastewater reuse for the sustainable management of water resources in Cyprus (Book Chapter) in Milestones in Water Reuse: The Best Success Stories Ed. V. Lazarova, T. Asano, A. Bahri, J. Anderson 2013: 75-82. (5) Δεδομένα Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (Πρόσβαση 07/2015). (6) BioCYPRUS (2009). Electronic database. Department of Environment. Ministry of Agriculture Natural Resources and Environment. (7) Hellicar M., Anastasi V., Beton D., Snape R. (2014). Important Bird Areas of Cyprus. Birdlife Cyprus, Nicosia, Cyprus. (8) Δεδομένα Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας (Πρόσβαση 06/2015). (9) Δεδομένα Τμήματος Δασών (Πρόσβαση 06/2015). Βιβλιογραφική Παραπομπή στο Υγροτόπιο Κύπρου: Παπαθεοδούλου Α., Σεργίδης Λ., Μιχαήλ Κ., Emirzade Τ., Βίκτωρα Μ., Αναστάση Α. 2015 – (συνεχής ενημέρωση): Υγροτόπιο Κύπρου- Απογραφή των Κυπριακών Υγροτόπων. Δημοσιεύεται στο http://www.cypruswetlands.org, πρόσβαση [ημερομηνία].